Нигоҳҳои Закарё дар бораи оянда

Омӯзиши китоби Закариё

• Китоби илҳомбахшидаи Закарё чист?
• Бозгашт ба сӯи Худо – Закариё боби якум
• Дидани марде бо ресмони андоза – Закарё 2
• Бандаи Худо — Навда Закариё 3
• Чароғдон ва дарахтони зайтун – Закариё 4
• Нигоҳҳои Закарё дар бораи оянда
• Закариё 6 – Аробаҳо ва тоҷҳо
• Закариё 7 – Саволҳо дар бораи рӯзадорӣ
• Закариё 8:1–8 — Худо дар миёни онҳо сокин аст
• Закариё 9 – Малакути Худо
• Барқароршавӣ – Закариё 10
• Омадани Масеҳ ва рад шудани Ӯ – Закариё 11
• Закариё 12 – Муҳофизати Худованд бар Ерусалим
• Чашмаи поккунанда ва буридани бутҳо – Закариё 13
• Худованд меояд – Закарё 14

Дар рӯъёи китоби парвозкунанда, ки дар Закарё 5:1–4 зикр шудааст, фармони подшоҳии илоҳӣ — худи ҳукми Худо — таҷассум меёбад. Ҳамон тавре ки подшоҳони Форс, мисли Куруш ва Дориюш, эълонҳои хаттии худро ба тамоми сарзамин мефиристоданд, ин варақаи осмонӣ низ барои фош кардани гуноҳ ва эълони доварии илоҳӣ «бар тамоми замин» фиристода мешавад.

Закариё 5:1–4 — Рӯъёи Доварӣ

1 Ва боз чашмонамро боло карда, дидам, ва инак тӯмори парроне намоён аст. 2 Ва ӯ ба ман гуфт: «Чӣ мебинӣ?» Ва ман гуфтам: «Ман тӯмори парроне мебинам, ки дарозияш бист зироъ аст, ва бараш даҳ зироъ». 3Ва ӯ ба ман гуфт: «Ин лаънатест, ки бар рӯи тамоми замин берун меравад, зеро ҳар кӣ дуздӣ мекунад, аз ин тарафаш, бар ҳасби он, маҳв хоҳад гардид, ва ҳар кӣ қасами дурӯғ мехӯрад, аз он тарафаш, бар ҳасби он, маҳв хоҳад гардид. 4 Ман онро берун овардам, мегӯяд Худованди лашкарҳо, ва он ба хонаи дузд ва ба хонаи касе ки ба исми Ман қасами дурӯғ мехӯрад, дохил хоҳад шуд, ва андаруни хонаи вай ҷойгир шуда, сабаби хонавайронӣ хоҳад гардид, ҳам чӯбҳояш ва ҳам сангҳояшро нобуд хоҳад кард».

Гуноҳҳои дуздӣ ва шоҳидии бардурӯғ талаботҳои васеи ахлоқии Даҳ Аҳкомро инъикос намуда, умумиияти ҷавобгарии илоҳиро нишон медиҳанд. Парвози ин варақ рамзи он аст, ки Каломи Худо беадолатиро дар ҳар ҷое, ки вуҷуд дорад, фаъолона ошкор ва таъқиб мекунад, то гуноҳкоронро фош ва маҳкум созад. Қонуни Худо гуноҳро ифшо намуда, моро ба тавба даъват мекунад (Румиён 3:19–20). “19 Лекин мо медонем, ки ҳар чи шариат мегӯяд, ба аҳли шариат рӯ оварда мегӯяд, то ки ҳар даҳоне баста шавад ва тамоми олам пеши Худо айбдор гардад, 20 Чунки бо аъмоли шариат ҳеҷ одаме пеши Ӯ сафед нахоҳад шуд; зеро ки гуноҳ ба воситаи шариат дониста мешавад.” (Румиён 3:19–20, KM99).

Андозаи ғайриоддии варақ — бисту даҳ зироъ (тақрибан сӣ ба понздаҳ фут) — диққатро ба хусусияти муқаддас ва рамзии он ҷалб менамояд. Шояд ин андоза айвони маъбадро ба ёд оварад (3 Подшоҳон 6:3), ки доварии илоҳиро ба ҷойи ҳузури Худо мепайвандад. Гарчанде баъзеҳо, мисли тарҷумаи Библияи NET, пешниҳод мекунанд, ки ин тавсиф метавонад шакли муболиға дошта бошад, андозаи бузург қудрат ва шукӯҳи Каломи навишташудаи Худоро таъкид мекунад.

Ин рӯъё бо анъанаҳои шифоҳии динии Бобил ва Форс дар зиддият аст, зеро эътиқоди Исроил бар ваҳйи хаттӣ асос ёфтааст. Миқёси бузурги варақ шояд шунавандагонро ба навиштаҷоти шоҳонаи Дориюши Бузург дар Бехистун хотиррасон кунад — эълони сесонияи ҳукмронии ӯ, ки ҳамзамон бо Закарё буд ва рамзи ҳукмронии умумиҷаҳонии Худо гардид. Тумори Худо аз катибаи сангии Дориюши Бузург ҳам бузургтар аст.

Варақаи лаънатҳо

Мундариҷаи варақ — «лаънате, ки бар рӯи тамоми замин паҳн мешавад» — ба лаънатҳои аҳди Такрори Шариати 29 мувофиқат дорад ва нишон медиҳад, ки Каломи навишташудаи Худо на танҳо роҳнамоӣ мекунад, балки доварӣ низ менамояд. Лаънат ба хонаҳо ворид мешавад, ки ин далолат бар он дорад, ки гуноҳ танҳо амали шахсӣ нест, балки ба ҷомеа таъсир мерасонад ва барои ҳамаи онҳое, ки аҳди Худоро мешикананд, ҳалокат меорад.

Ин рӯъё нишон медиҳад, ки маркази ҳокимият аз сатҳи сиёсӣ ба сатҳи рӯҳонӣ мегузарад — аз Ерусалим ба ҷомеаи ҷаҳонӣ, ки бо итоат ба аҳди хаттии Таврот алоқаманд аст. Худи Каломи Худо, на маъбади ҷуғрофӣ ё ҳукумати инсонӣ, ба маркази қудрат, таълим ва шахсияти илоҳӣ табдил меёбад. Каломи Худо ҳаёти моро роҳнамоӣ мекунад ва қудрати ҳақиқии инсоният дар он аст.

Дар заминаи фарҳанги форсӣ ин паём амиқ садо медиҳад. Дуои Дориюш дар Персеполис — «Бигзор Аҳуро Маздо ин сарзаминро аз душман, гуруснагӣ ва ботил нигоҳ дорад» — ҳамон арзишҳои ахлоқиро инъикос мекунад, ки Закарё дар бораи онҳо менависад: ростӣ ва якпорчагӣ. Ҳарду зарурати ахлоқии ҳақиқат ва адолатро барои ҷомеаи солим таъкид мекунанд.

Навиштаҳои навишташуда

Дар давраи пас аз бадарға, садоқати нав ба омӯзиш ва ҳифзи Қонун пайдо шуд. Тарҷумаи Навиштаҳои Эзро метавонад шабеҳи кӯшиши форсизабонон барои нигоштани Авесто бошад, гарчанде анъанаи хаттии Исроил аз он тақрибан ҳазор сол пештар буд. Бо миёнаравии шахсиятҳои форсӣ, ба мисли Дониёл ва Эзро, модели ибрии ваҳйи хаттӣ эҳтимол ба ҷаҳони атроф таъсир расонид.

Ҳамин тавр, варақаи парвозкунанда қудрати Каломи навишташудаи Худоро таҷассум мекунад, ки дар саросари ҷаҳон ҳаракат мекунад — гуноҳро ошкор месозад, ҳақиқатро пуштибонӣ мекунад ва ҷомеаи аҳдро бо итоат ба Калом муайян менамояд. Каломи Худо фармони маҳаллӣ нест — он парчами ҳаёт барои тамоми халқҳост.

Худовандо, бигзор мо Каломи Туро ҳамчун меъёр ва роҳнамои ҳаёти худ бубинем. Каломи Ту бузургтар аз ҳар сухани сиёсиву мазҳабист. Каломи Ту бе хато ба назди мо меояд, то зиндагии моро дар ҳамаи соҳаҳо роҳнамоӣ кунад, зеро Ту Худованд ва Наҷотдиҳандаи мо ҳастӣ.

Закариё 5:5–11 — Рӯъёи Сабади Шарорат

Ин порча ба Шинор, маркази қадимии Шумер дар ҷануби Бобил ишора мекунад. Тасвирҳо ва макони рӯъё ба бутпарастӣ шабоҳат доранд. Бадӣ, ки дар сабад ҷой дорад, бо Ерусалим, ки ҳамзамон зикр мешавад, муқоиса мегардад. Феъли «баромадан» ё «парвоз кардан», ки дар оятҳои 3, 5 ва 6 такрор меёбад, барои пайвастани ҳамаи ин тасвирҳо хидмат мекунад.

Сабади бардошташуда (оятҳои 5–9) бо варақи парвозкунанда фарқ мекунад: ин ду рӯъё — ду системаи мазҳабӣ ва ахлоқиро нишон медиҳанд — яҳудӣ ва бобулӣ. Барои ин шарорати пӯшида «хона» сохта мешавад, ки аз Хонаи Худованд дар Ерусалим тамоман фарқ дорад.

5 Ва фариштае ки бо ман сухан меронд, берун омада, ба ман гуфт: «Лутфан, чашмонатро боло карда, бубин, ки он чи берун меояд, чист». 6 Ва ман гуфтам: «Он чист?» Ва ӯ гуфт: «Ин сабадест, ки берун меояд». Ва гуфт: «Ин чашми ҳариси онҳост дар тамоми замин». 7 Ва инак, гулӯлаи қӯрғошимие бардошта шуд, ва инак, як зан андаруни сабад нишастааст. 8 Ва ӯ гуфт: «Ин шарорат аст», ва онро андаруни сабад андохт, ва он санги қӯрғошимиро ба даҳани он гузошт. 9 Ва ман чашмонамро боло карда, дидам, ва инак, ду зан берун меоянд, ва бод дар болҳои онҳост, ва болҳошон мисли болҳои лайлак аст; ва онҳо сабадро бардошта, дар миёни замин ва осмон парвоз карданд. 10 Ва ман ба фариштае ки бо ман сухан меронд, гуфтам: «Онҳо ин сабадро куҷо мебаранд?» 11 Ва ӯ ба ман гуфт: «То ки барои вай дар замини Шинъор хонае бино кунанд, ва ҳамин ки он тайёр шавад, вай дар он ҷо бар пояи худ гузошта хоҳад шуд». (5:5-11, KM99)

Форсҳо, ки баъди Бобилиён ҳукмрон шуданд, нисбат ба онҳо озодии бештари динӣ медоданд. Аз ин рӯ, маркази бадӣ на ба Экбатана ва на ба Суса кӯчонда мешавад, балки дар Шинор боқӣ мемонад. Аз назари таърихӣ ва рамзӣ, форсҳо ба имони яҳудӣ муқобилат накарданд, балки иҷозат доданд, ки ҷамоаҳои яҳудӣ дар қаламрави онҳо кӯч кунанд, тиҷорат намоянд ва сукунат гиранд.

Тафовути бузург миёни ин рӯъё ва китоби Ваҳй дар муқоисаи Бобил ва Ерусалим аст — яке рамзи фасод, дигаре рамзи покӣ ва ҳузури Худо.

Замини шарорат

Ояти 5:6 ин фикрро бо ибораи «чашмони тамаъҷӯи онҳо» мефаҳмонад, гарчанде баъзе тарҷумаҳо онро ҳамчун «ноинсофӣ» меоранд. Рашӣ, олим ва тафсиргари маъруфи яҳудӣ, менависад, ки чашмони тамаъҷӯи тамоми мардум пайваста имкони амалҳои бадро меҷӯянд. Ҷонишини ҷамъи «онҳо» ба ҳамонҳое ишора мекунад, ки дуздӣ мекунанд ва дурӯғ мегӯянд (оят 4).

Зане, ки дар сабад аст, мисли рамзҳои дигар дар Аҳди Қадим, ба шарорат ва бутпарастӣ ишора мекунад — яъне муқовимат ба Худо. Аммо ин маънои онро надорад, ки занон дар назари Худо камарзишанд: онҳо низ ба сурати Худо офарида шудаанд ва дар таърихи яҳудӣ нақши муҳими наҷотбахшона доштаанд.

Ҷолиб аст, ки дар оятҳои қаблӣ шахсе, ки дуздӣ мекунад, бо феъли мардона тасвир мешавад — бинобар ин бисёри хонандагон гумон мекунанд, ки сухан аз мард меравад. Аммо дар ин ҷо таъкид бар он аст, ки бадӣ дар пеши ҳамаи мо қарор дорад — ва савол ин аст:

👉 Оё мо роҳи Худоро мегирем ё роҳи ботилро?

Сабад — асбоби ченкунии ҳосил — рамзест, ки дар дохилаш танҳо як бут ҷой дорад. Мардум дороии худро барои ибодати бардурӯғ сарф кардаанд. Савол ин аст:

Чӣ меҷӯем мо? Ва кадом чиз маркази ҳаёти моро ишғол мекунад?

Барои яҳудиёни замони Закарё ин паём равшан буд: онҳо аз Бобил баргаштанд, аммо бояд шарорати он сарзаминро низ аз дилашон бардоранд. Худо ба онҳо оғози нав дод — аммо оё онҳо дили наве хоҳанд дошт, ки амалҳои нек ва суханони ростро ҷӯянд, то номи Худоро ҷалол диҳанд?

Худовандо, ба мо дар фаҳмидани ин рӯъёҳо кӯмак кун. Бигзор мо дар рамзҳои он интихоби худро бубинем — ва шуморо, на ақидаҳои бардурӯғро, интихоб кунем. Бигзор моро ба макони нав биёварӣ, то ки дили мо нав гардад ва мо бадиро, ки дар атрофи мост, дарк карда, онро тарк намоем.