1 Юҳанно боби 2

Шафоатгари Исо – 2:1-2

Юҳанно сабаби навиштанро дар он нишон медиҳад, ки ба туфайли ин суханони илҳомбахшида онҳо гуноҳ намекунанд (2:1). “Эй фарзандонам! Инро ба шумо менависам, то ки шумо гуноҳ накунед; ва агар касе гуноҳ кунад, мо ба ҳузури Падар Шафоатгаре дорем, ки Исои Масеҳи Одил аст.” Асоси бахшиш аз он иборат аст, ки Исо ҳимоятгари мо шуд. Мо гуноҳ намекунем, зеро мо дар кӯшишҳои худ хуб ҳастем, балки мо гуноҳ намекунем, зеро мо дар Исо зиндагӣ мекунем ва Ӯ ба мо қувват мебахшад, ки гуноҳ накунем.

Исо ҳимоятгари мо, кафорати гуноҳҳои мо ва сарчашмаи шинохтани Худост. Калимаи шафоатгар ё ҳимоятгар маънои онро дорад, ки касе ба кӯмак даъват шудааст, зеро Исо бо мо меояд, то моро аз гуноҳҳои мо озод кунад. Вақте ки мо дар назди Худо гуноҳ мекунем, Исо ба мавҷудияти Худо дохил мешавад ва моро муҳофизат мекунад. Ӯ мурд, то гуноҳҳои моро бигирад ва Ӯ наҷотдиҳанда аст. Мо барои бахшиш комилан аз Ӯ вобастаем.

Ин калима кафорати Исои марги қурбонии гуноҳҳои моро тасвир мекунад. Калима дар забони тоҷикӣ ҳамчун кафолат амал мекунад ва истилоҳи адабист, ки аксар вақт нодуруст фаҳмида мешавад. Дар ҳисоби рӯҳонии худ бо Худо, мо сафед шудем. Кафорат пардохтани арзиши гуноҳ ба воситаи қурбонӣ аст. Дар нусхаи аслӣ калима аз асли юнонии «курсии файз» бармеояд. Кафолати Исо моро аз ҷазои гуноҳ пок мекунад ва он гоҳ моро аз қудрати гуноҳ ва дар ниҳоят аз ҳузури гуноҳ озод мекунад.

Андешаҳои тафсирӣ 2:1-2

Шарҳҳо аз «Тафсири Навиштаи Муқаддас барои масеҳиён»

2:1 – Юҳанно ба мо оид ба меъёри комили Худо барои халқи Ӯ ва шартҳои раҳмдилона дар мавриди нобарории мо нақл мекунад. Калимаҳои «Эй фарзандонам» ба ҳамаи аъзоёни оилаи Худо нигаронида шудаанд. Меъёри комили Худо дар калимаҳои зерин тасвия карда шудааст: «Инро ба шумо менависам, то ки шумо гуноҳ накунед». Худо комил аст, бинобар ин меъёри Ӯ барои одамон – камолоти мутлақ аст. Ӯ Худо намебуд, агар мегуфт: «Инро
ба шумо менависам, то ки шумо ҳаддалимкон камтар гуноҳ кунед». Худо ҳатто ба гуноҳи камтарин ҳам чашм пӯшида наметавонад, ва аз ин рӯ дар назди мо мақсади камолотро мегузорад. Худованд Исо бо зане ки дар зинокорӣ дастгир шуда буд, чунин рафтор намуд. Ӯ чунин гуфт: «Ман низ туро маҳкум намекунам, бирав ва дигар гуноҳ накун».
Дар айни замон Худованд моҳияти моро медонад. Ӯ дар ёд дорад, ки мо хокем, ва бинобар ин чораҳое андешид, ки имкон медиҳанд хатоҳоямонро ислоҳ кунем. Ин чораҳо дар суханони зерин ифода ёфтаанд: «… ва агар касе гуноҳ кунад, мо назди Падар Шафоатгаре дорем, яъне Исои Масеҳи Росткор». Шафоатгар касест, ки шахси дигарро ҷонибдорӣ мекунад, то ки ба ӯ дар эҳтиёҷаш ёрӣ диҳад. Ҳангоме ки мо гуноҳ мекунем, Исои Масеҳ маҳз ҳамин
хел рафтор мекунад. Ӯ фавран ба назди мо меояд, то ки мушоракати моро бо Ӯ барқарор намояд. Аҳамият диҳед, ки ин ҷо гуфта нашудааст: «Агар одам гуноҳҳои худашро эътироф кунад …» Ҳамчун Шафоатгар, Худованд мекӯшад моро моил намояд, ки мо гуноҳи худро эътироф намуда, онро тарк кунем.
Дар ин оят як чизи хеле дилпазире ҳаст, ки набояд аз мадди назар дур созем. Дар он гуфта мешавад: «… ва агар касе гуноҳ кунад, мо назди Падар Шафоатгаре дорем». Ин ҷо «назди Худо» гуфта нашудааст, балки «назди Падар». Ҳатто агар мо гуноҳ кунем ҳам, Ӯ Падари мост.

Ин ба мо ҳақиқати пурбаракатеро хотиррасон мекунад, ки гуноҳ дар ҳаёти имондор мушоракатро халалдор мекунад, аммо хешигариро вайрон намекунад. Шахсе ки аз олами боло зода шудааст, узви оилаи Худо мешавад. Акнун Худо Падари ӯст, ва ин робитаро ҳеҷ чиз вайрон карда наметавонад. Зода шудан чизест, ки онро нобуд кардан имкон надорад. Писар падари худро шарманда карда метавонад, аммо вай хоҳ-нохоҳ аз рӯи факти
зодашавӣ писари ӯст. Аҳамият диҳед, ки Шафоатгари мо Исои Масеҳи Росткор аст. Ҳимоятгари одил доштан хуб аст. Ҳангоме ки иблис имондорро айбдор мекунад, Худованд Исо ба кори дар Ҷолҷолто ба анҷом расонидааш ишора карда мегӯяд: «Ин айбдоркуниро ба ҳисоби Ман дохил кун».

2:2 – Худованд Исо на танҳо Шафоатгари мо, балки барои гуноҳҳои мо кафорат аст. Ин маънои онро дорад, ки Ӯ барои мо мурда, моро аз айби гуноҳ озод кард, ва қаноатмандии заруриро таъмин намуда ва ҳама гуна монеаҳоро барои мушоракат бартараф намуда, моро бо Худо оштӣ дод. Худо ба мо файзро зоҳир мекунад, чунки Масеҳ талаботи доварии барҳақро қонеъ намуд. Магар бисёр воқеъ мешавад, ки ҳимоягар (ё адвокат) музди гуноҳҳои шахси ҳимояшавандаро диҳад; аммо Худованди мо маҳз ҳамин тавр кард, ва аз ҳама олитар он аст, ки Ӯ Худро барои қурбонӣ супорида, музди гуноҳҳоро ба ҷои онҳо дод.

Юҳанно илова мекунад, ки Ӯ кафорат аст на танҳо барои гуноҳҳои мо, балки барои гуноҳҳои тамоми ҷаҳон низ. Ин маънои онро надорад, ки тамоми ҷаҳон наҷот ёфтааст. Аниқтараш, ин маънои онро дорад, ки қаҳрамонии фидокоронаи Худованд Исо аз ҷиҳати арзиш барои наҷот додани тамоми ҷаҳон кофист, аммо танҳо онҳоеро наҷот дода метавонад, ки дар ҳақиқат ба Ӯ таваккал мекунанд. Қурбонии Ӯ барои ҳамаи одамон кофист, бинобар ин Хушхабарро ба тамоми ҷаҳон пешноҳод кардан мумкин аст. Аммо агар тамоми одамон ба таври автоматӣ наҷот меёфтанд, ҳеҷ зарурате намебуд, ки ба онҳо Хушхабар мавъиза карда шавад.

Ҷолиби диққат аст, ки навиштаҷот дар салиб ба забони ибронӣ – забони халқи интихобшудаи Худо, ва ба забонҳои юнонӣ ва лотинӣ – забонҳои асосии ҷаҳони он замон маълум навишта шуда буд. Ҳамин тариқ, ба тамоми ҷаҳон эълон шуда буд, ки Исои Масеҳ Наҷоткори кофӣ барои ҳамаи одамон дар ҳама ҷост.

Дониш – 2:3-6

Ояти сеюм мегӯяд, ки мо медонем, ки Ӯро мешиносем. Дар таъкиди оятҳои 3 то 6 чор маротиба «дониш» зикр шудааст. Донистан ба мулоқоти таҷрибавӣ ва муносибатҳои дигар дахл дорад. Филиппус дар хонаи боло хоҳиш мекунад, ки Падарро нишон диҳанд (Юҳанно 14:9). Исо мегӯяд: «Оё ман ин қадар вақт бо шумо будам, лекин шумо Маро нашинохтед, Филиппус?» Тавре ки Исо омада буд, ки Падарро «фаҳмонад» (айнан шарҳ диҳад) (Юҳанно 1:18) ва Ӯро ба шогирдонаш «намоён» кард (Юҳанно 12:45; 17:6).

Донистани Худо шахсӣ ва таҷрибавӣ буд. Ҳамин тариқ, дар назди Филиппус гап дар бораи имон ба Худо набуд, балки он буд, ки ӯ дар бораи Худо чӣ медонист ва чӣ гуна бо ӯ робита дошт. Ҳамин тариқ, дар ин ҷо маънои «шинохтани» аввалин муносибатҳост, тарзи дигари гуфтани «дар мушоракат бо» (1 Юҳанно 1:3). Дар Юҳанно “дониш” ҳеҷ гоҳ раванди соф зеҳнӣ нест. Он бо машқ кардани тамоми қобилиятҳои ақл, қалб ва ирода ба даст меояд.((Мутобиқшуда аз: Гари В. Дериксон, Якум, дуюм ва сеюм Ҷон, Шарҳи экзегетикии евангелӣ (English) (Беллингем, WA: Lexham Press, 2012), 132–133.))

Андешаҳои тафсирӣ

Шарҳҳо аз «Тафсири Навиштаи Муқаддас барои масеҳиён»

2:3 – Юҳанно дар бораи нишонаҳои ҳақиқии онҳое нақл карданист, ки дар мушоракати масеҳиёна мебошанд. Якум итоаткорӣ. Агар дар дили мо муҳаббaт ва хоҳиши ба ҷо овардани хости Ӯ бошад, мо ба муносибатҳоямон бо Худо боварӣ дошта метавонем. Бешубҳа, ин оятҳо бар зидди гностикҳо равона карда шудаанд.

Онҳо мегуфтанд, ки дониши мутлақи Худоро доранд, аммо фармудаҳои Худовандро сарфи назар мекарданд. Юҳанно нишон медиҳад, ки ин гуна дониш хушку холӣ ва бемаъност. Юҳанно итоаткории имондорро дар се ҷабҳа тасвир мекунад: риоя кардани фармудаҳои Ӯ (ояти 3), риоя кардани сухани Ӯ (ояти 5), монанди Ӯ рафтор намудан (ояти 6). Ин ҷо инкишофи муайяни фикр дида мешавад: фармудаҳои Ӯро риоя кардан – итоат намудан ба таълимоти Худованд Исо аст, ки дар Инҷил зикр ёфтааст. Барои риоя кардани сухани Ӯ на танҳо ба навишташуда итоат намудан, балки доштани хоҳиши ба ҷо овардани хости Худост. Монанди Ӯ рафтор намудан (ва ин ифодаи пурраи меъёри Худо барои халқи Ӯст) чунон зистан аст, ки Исо зиста буд.

2:4 – Аз афташ, Юҳанно дар назар дошт, ки одатан масеҳӣ мехоҳад фармудаҳои Ӯро риоя кунад ва хости Ӯро ба ҷо оварад, на ин ки ҳаёти масеҳиёна бо итоати бенуқсон ба хости Худо муайян карда мешавад. Юҳанно тамоми ҳаёти одамро аз назар мегузаронад. Агар касе гӯяд, ки Худоро медонад, аммо фармудаҳои Ӯро риоя накунад, пас, маълум аст, ки вай дурӯғгӯй аст ва дар вай ростӣ нест.

2:5 – Баръакс, ҳангоме ки мо каломи Ӯро риоя мекунем, дар мо ба ростӣ муҳаббати Худо ба камол расидааст. Муҳаббати Худо на муҳаббати моро ба Худо, балки, аниқтараш, муҳаббати Ӯро ба мо ифода мекунад. Гап дар он аст, ки муҳаббати Худо ба ҳадаф расидааст, агар мо каломи Ӯро риоя кунем. Он ба Ӯ итоат намуданро омӯзонида, ба ҳадаф мерасад ва ба анҷом наздик мешавад.

2:6 – Бинобар ин, касе гӯяд, ки дар Ӯ собит мемонад, бояд тавре рафтор кунад, ки Масеҳ рафтор мекард. Ҳаёти Ӯ, ки дар Инҷилҳо тасвир ёфтааст, барои мо принсипи роҳбарикунанда ва намуна аст. Мо на ба василаи қувва ё энергияи худ, балки танҳо ба шарофати қувваи Рӯҳулқудс чунин зиста метавонем. Вазифаи мо ин аст, ки ҳаёти худро пурра ба Ӯ боварӣ кунем ва ба Ӯ имкон диҳем, ки дар мо ва ба воситаи мо зиндагӣ кунад.

2:7-11

Таваҷҷуҳи нав ба фармон ин аст, ки якдигарро дӯст доред. Ин фармон нав нест, аммо ҳоло барои роҳ рафтан дар рӯшноӣ муҳим аст. “Касе ки бародари худро дӯст медорад, вай дар нур сокин аст, ва дар ӯ ҳеҷ гуна васвасае нест.” (2:10)

Навигарии (2:8) он аст, ки ин муҳаббат дар ҳаёт ва марги Масеҳ ошкор шуда буд ва ҳоло дар пайравони ӯ намоён мешавад.

Торикӣ пажмурда мешавад ва рӯшноӣ ҷои онро мегирад. Муҳаббати мо ҳар гуна бадбиниро иваз мекунад (2:9), ки метавонад моро фаро гирад. Ҳеҷ як пайрави ҳақиқии Масеҳ дар дили худ нисбати дигарон нафрат надорад. Нафрат мисли зулмот аст, ки моро ба пешпо меандозад, дар ҳоле ки мо муҳаббати Масеҳро дар дил дорем ва аз роҳҳои зулмот раҳо мешавем.

Ба соддагии ҳаёти масеҳӣ гӯш диҳед: “Касе ки бародари худро дӯст медорад, вай дар нур сокин аст, ва дар ӯ ҳеҷ гуна васвасае нест. Вале касе ки аз бародари худ нафрат дорад, вай дар зулмот аст, дар зулмот роҳ меравад ва намедонад, ки куҷо меравад, чунки зулмот чашмонашро кӯр кардааст.” (2:10-11).

Худовандо, кинаро аз дилам дур кун ва нури муҳаббати туро дар дилам ҷойгир кун.

Андешаҳои тафсирӣ

Шарҳҳо аз «Тафсири Навиштаи Муқаддас барои масеҳиён»

2:7 – Нишонаи дигари муҳими имондори ҳақиқӣ бародардӯстӣ мебошад. Юҳанно мегӯяд, ки фармудаи тозае наменависад, балки фармудаи қадимие ки шумо аз ибтидо доштед. Дигар хел карда гӯем, Худованд Исо аз ибтидои хизматгузории заминиаш шогирдони Худро таълим медод, ки якдигарро дӯст доранд.
Гностикҳо нав будани таълимоти худро ҳамеша ба намоиш мегузоштанд. Аммо расул ба хонандагонаш маслиҳат медиҳад, ки ҳама чизро аз нуқтаи назари таълимоти Худованд, ки Ӯ онро ин ҷо дар замин гузоштааст, тафтиш намоянд. Ҳамеша хатари дур шудан аз он чи аз ибтидо буд, ҳаст. Юҳанно мегӯяд: «Ба ибтидо баргардед ва бубинед, ки чӣ ҳақиқист».

2:8 – Аммо ин ҳукм на танҳо қадимист, балки аз ҷиҳати маъно нав низ ҳаст. Ҳангоме ки Худованд Исо дар рӯи замин буд, Ӯ на танҳо дӯст доштани якдигарро ба шогирдон таълим медод, балки ба онҳо намунаи зиндаеро аз он чи дар назар дошт, нишон дод. Зиндагии Ӯ пур аз муҳаббат ба дигарон буд. Ҳангоме ки Ӯ дар рӯи замин мезист, ҳукм ба ростӣ дар Ӯ буд. Аммо акнун ин ҳукми қадимӣ ба як маъное нав аст. Аз рӯи марҳамати Худо он на
танҳо дар Худованд Исо ростӣ аст, балки дар имондорон низ. Ин масеҳиён пештар бутпараст буданд, ки дар бадбинӣ ва ҳавасҳои бад мезистанд. Акнун
онҳо намуна нишон доданд ва қонуни бузурги муҳабб атро дар зиндагии худ амалӣ гардонданд.
Ҳамин тариқ, ҳангоме ки одамон дорои нури Хушхабар мешаванд, торикӣ мегузарад. На ҳамаи торикӣ гузашт, чунки на ҳамаи одамон ба назди Масеҳ омаданд, аммо Масеҳ, нури ҳақиқӣ, акнун медурахшад, ва ҳар боре ки гуноҳкорон ба сӯи Ӯ бозгашт мекунанд, онҳо наҷот меёбанд ва минбаъд бародарони имондори худро дӯст медоранд.

2:9-11 – Дар оятҳои 9-11 муҳаббати ҳақиқӣ ва бардурӯғ бо ҳам муқобил гузошта мешаванд. Агар касе гӯяд, ки масеҳист, ва дар айни замон аз масеҳиёни ҳақиқӣ нафрат дошта бошад, ин нишонаи равшани он аст, ки вай ҳанӯз дар зулмот аст. Ифодаи охир на ба он ҳолате дахл дорад, ки одам аз бовар баргашта, ба гуноҳ дода мешавад, чунон ки дар назари аввал намуда метавонад. Одам чунон ки ҳамеша буд, ҳамон тавр мондан мегирад, яъне наҷотнаёфта. Аммо касе ки бародари худро ҳақиқатан дӯст медорад, вай дар нур сокин аст, ва дар вай васвасае нест. Ин метавонад маънои онро дошта
бошад, ки васваса ба худи одам таҳдид намекунад, ва низ метавонад онро ифода кунад, ки вай барои дигарон сабаби васваса намешавад. Ҳар ду тафсир дурустанд. Агар масеҳӣ ҳақиқатан дар мушоракат бо Худованд зиндагӣ кунад, нур роҳи ӯро равшан мекунад ва ягон номувофиқӣ байни имон ва зиндагияш хотири касеро озурда намесозад. Гностикҳо аз онҳое ки ба Сухани Худо содиқ буданд, нафрати зиёд доштанд. Ин исботи он буд, ки онҳо дар торикӣ мебошанд, ва дар торикӣ мегарданд, ва намедонанд, ки куҷо мераванд, чунки торикӣ чашмони онҳоро кӯр кардааст.
Гӯё намунаи бародардӯстии мегуфтаашро нишон дода, расул таваққуф мекунад, то ба аъзоёни оилаи Худо муроҷиатҳои пур аз муҳабб атро равона кунад.

2:12-17

Дар ин параграф (2:12-17) ду андешаи муҳим оварда шудааст. Аввалан, мо дар Масеҳ ба сабаби «ном»-и Ӯ бахшида шудаем. Номи Ӯ маънои хислати Ӯро дорад, ки дар ин вазъият амалҳои марги қурбониёнаашро дар салиб дар бар мегирад.

Дуюм, мо медонем. Се маротиба аҳамияти донистани он, ки чӣ тавр Худо кор мекунад ва донистани он, ки Масеҳ чӣ кор кардааст, ба таври махсус таъкид шудааст. Донистан маънои вобастагӣ аз худ надорад, балки дониши наздик ва шахсӣ дар бораи Худо ва Ӯ дар мост. Мо медонем, ки барои мо Худое ҳаст, Наҷотдиҳанда бо мост ва Рӯҳ дар мост.

Ҷаҳон чизест, ки муҳаббати моро ба Худо сард мекунад. Ҷаҳон, хоҳ фалсафа бошад, хоҳ низоми динӣ, кӯшиш мекунад тафаккур ва хоҳишҳои моро ташаккул диҳад. Ин порча фарқияти байни муҳаббат ба Худо ва қадр кардани хоҳишҳои ҷаҳонро нишон медиҳад. Яке то абад мемонад, дар ҳоле ки ҷаҳон мегузарад ва пажмурда мешавад. Мо наметавонем Худо ва ҷаҳонро дар як вақт дӯст дорем. Ҳарду бо ҳамдигар мухолифанд ва бо тарзи зиндагӣ ва қадршиносии одамон ва ҳаёт муқобилат мекунанд.

Худовандо, бигзор мо аз имони кӯдакона ба камолот биравем, то на танҳо торикии ҷаҳонро мағлуб кунем, балки барои дигарон мураббии рӯҳонӣ гардем.

Андешаҳои тафсирӣ

Шарҳҳо аз «Тафсири Навиштаи Муқаддас барои масеҳиён»

2:12 – Аввал Юҳанно ба ҳамаи оила бо суханони «фарзандон» муроҷиат мекунад. Ин ҷо синну сол ё нашъунамои рӯҳонӣ дар назар дошта нашудааст. Юҳанно ба ҳамаи онҳое ки ба Худованд тааллуқ доранд, муроҷиат мекунад, ва инро қисми дуюми оят тасдиқ мекунад: чунки гуноҳҳои шумо ба хотири номи Ӯ бахшида шудаанд. Ин барои ҳамаи масеҳиён ҳақиқат аст. Чӣ гуна олист – доштани озодии пурра аз гуноҳҳо ва донистани ин. Таваҷҷуҳ намоед: гуноҳҳои мо ба хотири номи Ӯ бахшида шудаанд. Маҳз ба хотири номи Масеҳ Худо гуноҳҳои моро мебахшад.
2:13 – Падарон ҳамчун онҳое тасвир карда мешаванд, ки Ӯро, ки аз ибтидост, шинохтаанд, имондорони болиғе ки рафоқати дилпазири Писари Худоро шинохтаанд ва дар Ӯ қаноатмандӣ ёфтаанд. Ҷавонон дар оилаи рӯҳонӣ чун онҳое тасвир карда мешаванд, ки бо мардонагӣ бар зидди душман мубориза
мебаранд. Ҷавонон иблисро мағлуб кардаанд, чунки сирри ғалабаро шинохтаанд: «На ман, балки Масеҳ, ки дар ман зиндагӣ мекунад». Бачагон – онҳое ки дар имон кӯдаканд. Онҳо шояд ҳанӯз дониши зиёд надоранд, аммо онҳо Падарро шинохтаанд.
2:14 – Юҳанно боз ба падарон муроҷиат мекунад, ва ин муроҷиат ба аввалӣ монанд аст. Вай ба онҳо муроҷиат мекунад, чунки онҳо дар таҷрибаи рӯҳонӣ ба балоғат расидаанд. Боз ҷавонон ҳамчун дар Худованд пурзӯр тасвир ёфтаанд, ки дар тавоноии Ӯ сокин мебошанд. Онҳо иблисро мағлуб карданд, чунки Каломи Худо дар онҳо сокин аст. Худованд Исо аз Навиштаи Муқаддас иқтибос оварда, иблисро дар биёбон мағлуб карда тавонист. Ин таъкид
менамояд, ки Навиштаи Муқаддасро доимо хондан ва ба ҳуҷумҳои иблис омода будан чӣ қадар муҳим аст.

2:15-17 – Дар оятҳои 15-17 моро бо исрор огоҳ менамоянд, ки ҷаҳонро ва роҳҳои маккоронаи онро дӯст надорем. Шояд, ин огоҳкунӣ пеш аз ҳама ба ҷавонон нигаронида шудааст, ки аксаран ҷаҳон барояшон махсусан ҷолиб аст, аммо он ҳамчунин ба тамоми халқи Худо нигаронида шудааст. Ин ҷо «ҷаҳон» на сайёраест, ки мо дар он зиндагӣ мекунем, ва на муҳити табиии зисти мо. Аниқтараш, ин низомест, ки одам онро бо кӯшиши бе Масеҳ хушбахт шудан сохтааст. Он ҷаҳони маданият, театр, санъат ва маорифро дар бар гирифта метавонад – хулласи калом, ҳар соҳае ки дар он Худовандро дӯст
намедоранд ва Ӯро даъват намекунанд. Касе ба ҷаҳон чунин таъриф додааст: «Ҷамъияти инсонӣ, ба он маъное ки бар принсипҳои нодуруст сохта шудааст, ва ба он хоҳишҳои паст, арзишҳои бардурӯғ ва худхоҳӣ хос аст».

2:15-16 – Моро возеҳан огоҳӣ медиҳанд, ки ҷаҳонро дӯст надорем, на он чиро, ки дар ҷаҳон аст, зеро дӯст доштани ҷаҳон дар муқоиса бо муҳаббати Падар ҳеҷ аст. Ҳар чи ҷаҳон пешниҳод мекунад, ҳамчун ҳаваси ҷисм, ҳаваси чашмон ва ғурури зиндагонӣ тавсиф намудан мумкин аст. Ҳаваси ҷисм ба майлҳои эҳсосотии ҷисмонӣ дахл дорад, ки аз табиати бади дохилии мо бармеояд. Ҳаваси чашмон ба хоҳишҳои нопок дахл дорад, ки ҳамчун натиҷаи он чи мо мебинем, ба вуҷуд меоянд. Ғурури зиндагонӣ – такаббури исёнкоронаи болобардор кардани худ ва худтаърифкунӣ мебошад. Ин се унсури дунявӣ дар мавриди Ҳавво ҳузур доранд. Мева хушмаза буд; ин ҳаваси ҷисм аст. Мева намуди назаррабо дошт; ин ҳаваси чашмон аст ва барои соҳиби маърифат шудан дилхоҳ буд; ин ғурури зиндагониро тавсиф медиҳад.
Чунон ки иблис ба Масеҳ мухолифат дорад, ва ҷисм ба рӯҳ душман аст, айнан ҳамон тавр ҷаҳон бо Падар зиддият дорад. Шаҳватҳо, ҳирс ва ҳавобаландӣ аз Падар нест, балки аз ин ҷаҳон аст. Яъне онҳо аз Падар барнамеоянд, сарчашмаи онҳо дар ҷаҳон аст. Аз ин ҷаҳон будан – дӯст доштани чизи бебақо аст. Дили одам ҳеҷ гоҳ дар ин чизҳо қаноатмандӣ пайдо намекунад.

2:17 – Ва ҷаҳон бо ҳавасҳояш гузарон аст. Ҳангоме ки бонк ба варшикаст наздик аст, одамони кордон пулҳои худро ба он намебаранд. Ҳангоме ки таҳкурсӣ меҷунбад, сохтмончиёни доно сохтмонро давом намедиҳанд. Ба ин ҷаҳон марказонидани диққат монанди ҷой иваз кунонидани курсиҳо дар «Титаник» аст. Шахсони бохирад барои ҷаҳони гузарон зиндагӣ намекунанд. ҳар кӣ хости Худоро ба ҷо меоварад, ҷовидона боқист. Маҳз иродаи
Худо моро аз васвасаҳои гузарон дур мекунад. Муждабари бузург Д. Л. Мудӣ дар вақти зиндагияш ин оятро дӯст медошт, ва ҳамин оят дар лавҳаи болои қабри вай навишта шудааст: «Касе ки хости Худоро ба ҷо меоварад, ҷовидона боқист».

2:18-23

Ибораи “соати охир” як истилоҳи теологӣ буда, замони ояндаро ифода мекунад, ки омадани Масеҳ ва ваъдаҳои барқарорсозии Худоро муаррифӣ мекунад. Ин давра бо таълимоти бардурӯғ ва доварии илоҳӣ пур хоҳад шуд. Омадани Малакути Худо ба муқобилият дучор хоҳад шуд ва одамони зиёди зиддимасеҳӣ пайдо мешаванд, ки мехоҳанд ба ҷомеаи масеҳиён зарар расонанд.

Ҳақиқати асосӣ ин аст, ки Исо кист. Бисёриҳо инкор мекарданд, ки Исо ба ҳасби ҷисм омадааст. Вай аз ибтидо Худо буд (Юҳанно 1:1-3), вале одам шуд, то барои гуноҳҳои мо бимирад. Ӯ на танҳо як мавҷудоти рӯҳонӣ, балки комилан одами бегуноҳ буд. Инсоният ё илоҳияти Ӯ мавҷудияти худро қатъ накарданд. Дар ин асрор, Ӯ 100% илоҳӣ ва 100% инсон буд, вале гуноҳе надошт.

Падар ва Писар як ҳастанд, ва мо ҳеҷ якеро инкор карда наметавонем, вагарна ҳаёти ҷовидонӣ надорем (2:23). Оё Худо метавонад одам шавад? Ин фикр Худоро маҳдуд намекунад, зеро инсон ба сурати Худо офарида шудааст. Мо рӯҳи абадӣ дорем, метавонем мулоҳиза кунем ва эҷод кунем. Одамон аксар вақт Худоро маҳдуд мекунанд, аммо нақшаи пурраи абадии Худоро дарк намекунанд, ки Ӯро дар бар мегирад, ки мисли мо гардад, то моро наҷот диҳад ва роҳи ҳаёти ҷовидонаро барои мо таъмин кунад.

Ояти 20 мегӯяд: “Валекин шумо аз ҷониби Қуддус тадҳин ёфтаед ва ҳамаи шумо ростиро медонед.” Ҳар як имондор дар Рӯҳ тақдис шудааст ва дар он зиндагӣ мекунад. Шоҳиди Рӯҳ ба мо итминон медиҳад, ки мо ҳақиқатро медонем ва дар нур қадам мезанем.

Ин контекст дар бораи зидди Масеҳ сухан меронад. Касе, ки зидди тадҳиншуда аст (зиддимасеҳ), зидди нури Масеҳ рафтааст. Масеҳ маънои тадҳиншуда ва муқаддасро дорад. Мо низ дар Масеҳ тадҳин шудаем ва бар зидди ҳар гуна ақида ё шахсоне, ки зидди нури Масеҳ ҳастанд, истодаем.

Худовандо, моро аз қувваҳое, ки зулмот ва ғояҳоро бар зидди Масеҳ тарғиб мекунанд, ҳимоя кун.

Андешаҳои тафсирӣ

Шарҳҳо аз «Тафсири Навиштаи Муқаддас барои масеҳиён»

2:18 – Онҳо суханони беҳудаи дабдабаноке мегӯянд, ё, чунон ки Кнокс тарҷума кардааст, «ибораҳои зебоеро, ки ҳеҷ маъное надоранд», истифода мекунанд. Ин тасвири аниқи суханони бисёр воизони либералӣ ва роҳбарони мазҳабҳои дурӯғин мебошад. Онҳо нотиқони касбӣ мебошанд, ки бо хушбаёнии худ шунавандагонро мафтун мекунанд. Захираи бойи луғавии онҳо одамони бефаросатро ҷалб мекунад. Он чиро, ки ба мавъизаҳояшон аз
ҷиҳати мазмун намерасад, онҳо бо тарзи баёни раднопазир, боваринок пурра мекунанд. Аммо вақте ки онҳо суханрониро бас мекунанд, маълум мегардад, ки онҳо чизе нагуфтаанд. Чун намунаи ин гуна мавъизаи бесамар иқтибосеро аз илоҳиётшиноси маъруфи замони мо меорем:
Ин ҷо гап на дар бораи муносибатҳои баробарӣ ё нобаробарӣ меравад, балки дар бораи монандӣ. Ин он чизест, ки мо фикр мекунем ва он чи ҳамчун дониши ҳақиқии Худо ифода мекунем, агарчи аз рӯи имон мо ҳанӯз медонем ва дар ёд дорем, ки ҳамаи он чи мо чун «монандӣ » медонем, бо монандие ки ин ҷо пешниҳод карда мешавад, айният надорад. Аммо ба ҳар ҳол мо медонем ва дар ёд дорем – боз ҳам аз рӯи имон, – ки монандии дар ин ҷо пешниҳодшуда қодир аст дар он чизе акс ёбад, ки мо чун монандӣ медонем ва чунин меномем, то ки дар фикрронӣ ва гуфтугӯямон монандӣ ба монандие ки дар ваҳйи ҳақиқии Худо муқаррар карда мешавад (ки худ аз худ вай ба он монандӣ надорад) монанд шавад; ва ҳангоме ки мо муносибатҳоро чун яке аз монандиҳо тасвир мекунем, на нодуруст, балки дуруст фикр мекунем ва сухан меронем.

Стратегияи ин муаллимони дурӯғин дар он аст, ки ба ҳама гуна ҳавасҳо ва майлҳо озодии номаҳдуд ваъда карда, одамонро ба дом дароваранд. Онҳо таълим медиҳанд, ки ҳавасҳо ба мо аз Худо дода шудаанд, бинобар ин онҳоро маҳдуд кардан мумкин нест. Муаллимони дурӯғин мегӯянд, ки ҳавасҳоро боздошта, одамон ба фардияти худ зарари ҷиддӣ мерасонанд. Онҳо то оиладорӣ муносибатҳои ҷинсӣ доштанро сафед мекунанд ва асосҳои ахлоқии оиларо
вайрон менамоянд.
Онҳое ки навакак аз гумроҳон халос шудаанд, қурбониҳои инҳо мешаванд. Ин одамони наҷотнаёфта пештар ба ҳаловатҳои гуноҳолуди худ тағофул менамуданд, аммо баъд ақидаҳои онҳо дигар шуданд. Онҳо қарор доданд, ки дигар шаванд, саҳифаи навро сар кунанд ва ба ҷамоат раванд. Ба ҷои ҷамоате ки таълимоти Навиштаи Муқаддасро пайравӣ мекунад, онҳо ба хизматгузориҳое меафтанд, ки дар он яке аз ҳамин гуна шубонони дурӯғин
ҳукм меронад. Ба ҷои Хушхабар оиди наҷот ба воситаи имон ба Масеҳ онҳо оиди тағофул ба гуноҳ ва бебанду борӣ мешунаванд. Ин барои онҳо нисбатан ғайричашмдошт аст; онҳо ҳамеша фикр мекарданд, ки гуноҳ бад аст, ва ҷамоат зидди гуноҳ аст. Акнун онҳо мефаҳманд, ки дин гуноҳро маъқул медонад!
2:19 – Ходимон-муртадон оиди озодӣ бисёр сухан меронанд, ва озодӣ аз ҳукми Худо ва озодӣ барои гуноҳ карданро дар назар доранд. Амалан ин на озодӣ, балки шакли бадтарини ғуломӣ мебошад. Онҳо худ ғуломони фасод ҳастанд. Онҳо бо занҷирҳои ҳавасҳо ва одатҳои бад баста буда, қуввати ба озодӣ баромадан надоранд.

2:20 – Оятҳои 20-22 на ба муаллимони дурӯғин, балки ба қурбониёни онҳо муроҷиат мекунанд. Ин одамон рӯ ба беҳбудӣ оварданд, аммо аз олами боло зода нашуда буданд. Ба воситаи қисман шинохтани Масеҳ ва принсипҳои масеҳият онҳо ҳаёти гуноҳолудро тарк карда, ахлоқан пок шуданро сар карданд.
Аммо баъд онҳо зери таъсири муаллимони дурӯғин афтоданд, ки покдоманиро масхара карда, барои озодӣ аз монеаҳои ахлоқӣ юриши салибӣ мекунанд. Дар натиҷа онҳо аз нав ба гуноҳҳое ки муваққатан тарк карда буданд, ҷалб мешаванд. Дар асл онҳо ба гуноҳҳо беш аз пеш меғӯтанд, зеро акнун, ки маҳдудиятҳои динӣ фурӯ ғалтидаанд, ҳеҷ чиз онҳоро нигоҳ дошта наметавонад. Биноб ар ин ҳақиқат аст, ки анҷоми онҳо бадтар аз аввалашон мешавад.

2:21 – Одам ҳар қадар имтиёзҳои зиёд дошта бошад, масъулияташ ҳамон қадар баландтар аст. Одам ҳар қадар оиди меъёрҳои масеҳиёна донад, ҳамон қадар бештар бояд ба онҳо мувофиқат кунад. Барои онҳо надонистани фармонҳои поки Худо беҳтар мебуд аз он ки баъд аз донистани он ба расвоиҳои ҷаҳон баргарданд.
2:22-23 – Ин одамон мувофиқи зарбулмасали дуруст оиди саге ки ба қайи нафратовари худ бармегардад (ниг. Мас. 26:11), ва хуки шусташуда, ки рафта дар лой ғел мезанад, рафтор мекунанд. Он чиз рамзист, ки Петрус барои бо мисол фаҳмондан саг ва хукро истифода мебарад. Мувофиқи шариати Мусо саг ва хук ҳайвонҳои нопок буданд. Дар зарбулмасал чизе дар бораи он гуфта намешавад, ки дар хислати онҳо ягон дигаргуние ба амал омадааст. Онҳо
пеш озодшавӣ аз қай ва лой нопок буданд, ва ба ҳамон ҷо баргашта, боз ҳам нопок буданд. Бо одамоне ки Петрус дар бораи онҳо навишта буд, низ ҳамон чиз рӯй медиҳад. Онҳо ахлоқан нав шуданд, аммо аммо табиати навро ба даст наоварданд. Агар бо забони Матто 12:43-45 гӯем, хонаи онҳо холӣ, ҷорӯбзада ва ороста буд, аммо онҳо Наҷотдиҳандаро даъват накарданд, ки дар он сокин шавад. Рӯҳи нопок, ки аз он ҷо баромада буд, рафта, ҳафт рӯҳи дигарро, ки аз худаш бадтар аст, ёфт, ва онҳо хонаи холиро ишғол карданд. Ҳолати охирини хона аз аввалааш бадтар аст.
Ин ҷойро барои тасдиқи таълимот оиди он ки имондорон аз файз дур гашта, ҳалок шуда метавонанд, набояд ба кор бурд. Ин одамон ҳеҷ гоҳ имондорони ҳақиқӣ набуданд. Онҳо ҳеҷ гоҳ табиати навро ба даст наоварда буданд. Бо ҳолати охирини худ онҳо нишон медиҳанд, ки табиаташон ҳанӯз нопок ва бадкирдор аст. Албатта, ин ҷо дарси ибрат дар он аст, ки дигаргунӣ на танҳо кофӣ нест, балки он, бешубҳа, хатарнок аст, чунки он метавонад
ба одам бехатарии бардурӯғро талқин кунад. Одам табиати навро танҳо он вақт гирифта метавонад, ки аз олами боло зода шавад. Вай дар назди Худо тавба карда ва ба Худованди мо Исои Масеҳ имон оварда, аз олами боло зода мешавад.

2:24-29

Бори дигар дар ояти 24 мо мебинем, ки имондорон дар ҳақиқат боқӣ мемонанд. Онҳо дар ҳақиқате, ки ёфтаанд, ва дар шахсияти Масеҳ ва Падари Худо боқӣ мемонанд. Мондан маънои хона сохтан ва дар он иқомат карданро дорад. Ҳар як имондор тадҳини ҳузури Худоро дар худ дорад ва барои зиндагӣ дар ҳақиқат тақдис карда шудааст (2:27).

Муаллимони козиб ду чизро таъкид мекарданд: дониш ва тадҳин. Дар ин ҷо мебинем, ки мо ҳақиқатро медонем ва тадҳини Рӯҳи Худо моро ба он чизе, ки бояд донем, ҳидоят мекунад. Вақте ки Худоро дорем, ба муаллимони “махсус” ниёз надорем, ки моро роҳнамоӣ кунанд. Тавре ки Исо гуфтааст, “Шумо ҳақиқатро хоҳед донист, ва ҳақиқат шуморо озод хоҳад кард” (Юҳанно 8:32).

Худовандо, Ташаккур мегӯям, ки ба ман додаӣ ва ваъдае дорӣ, ки ман дар Ту боқӣ мемонам.

Муаллимони козиб на бо Рӯҳи Ҳақиқат, балки бо рӯҳи гумроҳӣ роҳнамоӣ мекунанд. Каломи ростӣ дар мо сокин аст (2:24). Тадҳини Рӯҳ дар мо сокин аст (2:27), ва ин боис мешавад, ки мо дар Масеҳ бимонем (2:28).

Андешаҳои тафсирӣ

Шарҳҳо аз «Тафсири Навиштаи Муқаддас барои масеҳиён»

2:24 – Барои имондорони ҷавон чунин баёнот ҳимояте аз муаллимони дурӯғин буда метавонад, ки он чи шумо аз ибтидо шунидаед, бигзор дар шумо монад. Ин ба таълимоти Худованд Исо ва расулони Ӯ дахл дорад. Агар мо ба Каломи Худо наздик бошем, пас, дар бехатарии мутлақ ҳастем. Ҳама гуна таълимотро мо бояд бо чунин саволе тафтиш кунем: «Навиштаи Муқаддас чӣ мегӯяд?» Агар таълимот бо Навиштаи Муқаддас мувофиқат накунад,
онро бояд инкор намуд. Чунон ки доктор Айэнсайд одатан мегуфт: «Агар ин нав аст, ҳақиқӣ нест, ва агар ҳақиқист, нав нест».

2:25 – Дар таълимоти масеҳӣ сокин буда, мо ҳақиқӣ будани имони худро тасдиқ мекунем. Ва ваъдаи ин имон ҳаёти абадист. Худованд Исоро қабул карда, мо ҳаёти шахсии Ӯро мегирем, ҳаёти абадиро, ва ин ҳаёт ба мо имкон медиҳад, то ҳамаи таълимотҳои нав ва шубҳанокро тафтиш намоем.

2:26-27 – Ҳамин тариқ, Юҳанно дар Номаи худ имондорони ҷавонро оид ба муаллимони дурӯғин огоҳ мекард. Ӯ аз оқибатҳои имконпазир тамоман хавф надорад, ва дар хотир дорад, ки хонандагони вай аз Худованд Исо тадҳин ёфтаанд. Чунон ки пештар зикр шуд, тадҳин Рӯҳулқудс аст, ва ин ҷо мо мефаҳмем, ки Рӯҳулқудс дар шумо сокин аст. Ин баёноти тасдиқкунандаест, ки Рӯҳулқудсе ки мо гирифтаем, ҳеҷ гоҳ моро тарк намекунад. Мо Рӯҳулқудсро гирифтаем ва эҳтиёҷе надорем, ки касе моро таълим диҳад. Ин маънои онро надорад, ки ба мо дар Калисо муаллимҳои масеҳӣ даркор нестанд.

Худо ба таври муайян дар Эфесусиён 4,11 ин гуна муаллимонро пешбинӣ намудааст. Ин маънои онро дорад, ки масеҳӣ ба ҳеҷ таълимоти дигаре, ғайр аз он чи дар Каломи Худо ҳамчун ҳақиқати Худо баён шудааст, эҳтиёҷ надорад. Гностикҳо изҳор мекарданд, ки ба онҳо ҳақиқати иловагӣ дода шудааст, аммо Юҳанно ин ҷо мегӯяд, ки ба ҳақиқати иловагӣ ҳеҷ эҳтиёҷе нест. Бо Каломи Худо дар даст ва Рӯҳулқудс дар дилҳо мо ҳама чизро барои панд гирифтан дар ҳақиқати Худо дорем.

2:28-29 – Юҳанно ба ҳамаи фарзандони дӯстдошта дар оилаи Худо муроҷиат мекунад ва даъват менамояд дар Ӯ чунон бимонанд, «то ки ҳангоми зоҳир шудани Ӯ мо ҷуръат дошта бошем ва ба ҳузури Ӯ дар вақти омадани Ӯ шарманда нашавем». Ин ҷо калимаи «мо» ба расулон дахл дорад. Юҳанно таълим медиҳад, ки агар масеҳиёне ки вай барояшон менавишт, ба Худованд содиқ намонанд, он гоҳ расулоне ки онҳоро ба назди Масеҳ овардаанд, дар вақти омадани Масеҳ шарманда мешаванд. Ин оят аҳамияти парастории минбаъдаро дар ҳамаи шароитҳои мавъизаи Хушхабар таъкид менамояд. Вай инчунин имконияти шармсориро ҳангоми омадани Масеҳ дар назар дорад.