Мавзӯи китоби Ғалотиён

Мавзӯи асосии китоби Ғалотиён ин аст, ки хушхабари ҳақиқӣ танҳо тавассути имон ба Исои Масеҳ пайдо мешавад. Масеҳият кори анҷомёфта аст – Масеҳ ҳама чизро анҷом дод ва мо наметавонем ба ин наҷоти бузург чизе илова кунем. Дар Ғалотиён 2:16 гуфта мешавад, ки инсон бо ҳеҷ коре наметавонад наҷот ёбад: на итоат ба шариат ва на ягон кори нек. Наҷот танҳо дар кори Масеҳ дар салиб аст – Ӯ гуноҳҳои моро бар дӯш гирифт.

Павлус ва вилояти Ғалотия

Дар китоби Аъмол мо мебинем, ки Павлус дар сафарҳои миссионерии худ борҳо ба вилояти Ғалотия ташриф овардааст.
• Боздиди аввал (Аъмол 13–14) эҳтимолан солҳои 47–49-и мелодӣ сурат гирифт, вақте ки ӯ дар шаҳрҳои ҷанубии Антиохияи Писидия, Икония, Листра ва Дерба калисоҳо шинонд. Ин минтақаро одатан «Галатияи Ҷанубӣ» меноманд.
• Сафари дуюм (Аъмол 16:6) – Павлус «дар тамоми минтақаи Ғалотия» гузашт. Ин имконият медиҳад, ки эҳтимол ӯ инчунин ба калисоҳои «Галотияи Шимолӣ» ташриф оварда бошад.
• Сафари сеюм (Аъмол 18:23) – ӯ дубора аз ин ҷойҳо гузашт ва шогирдонро дар минтақаҳои Ғалотия рӯҳбаланд ва қавӣ мегардонд.

Ғалотиён 1:1–5

Павлуси ҳавворӣ бо қудрат сухан меронад ва ба имондорони Галатия менависад. Галатия ба Анкара, пойтахти имрӯзаи Туркия, наздик ҷойгир буд.

Ҳавворӣ – Павлус худро бо ин унвон муаррифӣ мекунад. Ҳавворӣ мисли сафирест, ки барои намояндагии Исои Масеҳ фиристода мешавад. Дар Аҳди Ҷадид ин калима шахсеро дар назар дошт, ки шоҳиди Масеҳи эҳёшуда буд (Аъмол 1:21–22). «21 Бино бар ин, аз байни мардоне, ки бо мо буданд, шахсеро интихоб мекунем, ки Худованд Исоро дар ҳама ҷо ҳамроҳӣ кардааст, 22 яъне аз рӯзе, ки Яҳё Исоро дар об таъмид дод, то рӯзе ки Ӯ аз назди мо боло бурда шуд. Вай бояд ҳамроҳи мо дар бораи зинда шудани Исо шаҳодат диҳад». Мо медонем, ки дар Аъмол 9 Павлус Худованди эҳёшударо дид ва супориш гирифт, то Каломи Худоро паҳн кунад. Ӯ дар ин ҷо мегӯяд (1:2–3), ки на аз дасти одамон, балки аз ҷониби Худованд Исои Масеҳ ҳавворӣ таъин шудааст. Баъдтар дар ҳамин боб (1:15–16) ӯ дар бораи даъвати худ ба расулият тафсилоти бештар меорад.

Файз ва сулҳ – аввал файз меояд, баъд сулҳ. Саломи маъмулии он замон аз гуфтаи Павлус фарқ мекард. Ӯ ин ду мафҳумро якҷо истифода мебарад, то ҳақиқати Инҷилро нишон диҳад. Аввалан, файзи Худо дар ҳаёти мо зоҳир мешавад, пас мо бо Худо оромӣ пайдо мекунем. Ҳамчунин дар муносибат бо дигарон: аввал мо файз нишон медиҳем ва баъд сулҳ ба миён меояд. Файз ба касе, ки сазовор нест, марҳамат мекунад – ва ин Инҷил аст. Масеҳ барои гуноҳҳои мо мурд, гарчанде ки мо сазовор набудем. Пас аз он мо бо Худо сулҳу осоиштагӣ дорем, зеро Ӯ гуноҳҳои моро мебахшад. Ва чун Ӯ дар мо сокин аст, мо низ метавонем ба дигарон файз ва сулҳ зоҳир намоем.

Павлус саломи худро ба шахси Масеҳ мепайвандад, ки бо иродаи Худо барои гуноҳҳои мо мурд. Масеҳ моро аз ин ҷаҳони гунаҳкор наҷот медиҳад ва тамоми ҷалол ба Ӯ тааллуқ дорад. Аз ҳамин ҷо дили китоб оғоз меёбад: Павлус нисбат ба Инҷил ғамхории амиқ дорад ва бо таълимоти бардурӯғ, ки ба калисоҳои Ғалатия роҳ ёфта буданд, муқобилат мекунад.

Шахси Масеҳ – Дар оятҳои 2 ва 4 мо мебинем, ки Исо аз ҳар як инсони дигар фарқ мекунад. Павлус таъкид мекунад, ки ӯро на одамон, балки Худованд таъин кардааст. Исо аз мурдагон эҳё шуд ва Ӯ Худованд номида мешавад. Ӯ барои гуноҳҳои мо мурд ва сазовори тамоми ҷалол аст. Исо на танҳо пайғамбар буд, балки аз ҳад бештар аст. Ӯ дар салиб барои гуноҳҳои мо қурбон шуд, на барои наҷоти шахсии худ. Аз ин рӯ, шаъну шараф ба Ӯ тааллуқ дорад, на ба ягон сохтор ё ақидаи динӣ. Шахси Масеҳ маркази Инҷил мебошад. Илоҳияти Масеҳ ва фиристодаи Ӯ аз ҷониби Худо барои иҷрои нақшаи абадии наҷот – ҳамин аст асоси башорат ва наҷоти мо.

Дар оятҳои 1-4 мо мебинем, ки Падар ва Исои Масеҳ се маротиба дар ягонагӣ зикр мешаванд. Ҳеҷ гуна шиддат ё рақобат байни Онҳо вуҷуд надорад. Онҳо бо якдилӣ иродаи Худоро иҷро мекунанд ва дар ягонагии худ роҳи абадии наҷотро ба анҷом расонданд.

Салом ба ҷамоатҳои имондорони вилояти Ғалотия! Ман, Павлус, ки фиристодаи Масеҳ ҳастам, на бо қарори одамон ё аз ҷониби ягон инсон, балки аз ҷониби Исои Масеҳ ва Худо Падар, ки Исоро баъд аз мурданаш зинда гардондааст, ба ин вазифа таъйин гаштаам. Ҳамчунин ҳамаи имондороне, ки бо ман ҳастанд, 3 ба шумо файзу меҳрубонӣ ва сулҳу осоиштагии Худо Падар ва Худовандамон Исои Масеҳро хоҳонем! 4 Исои Масеҳ мувофиқи хости Падарамон Худо ба хотири гуноҳҳои мо Худро фидо кард, то ки моро аз ин дунёи палид озод намояд. 5 Ба Ӯ шаъну шараф то абад бод. Омин. (1:1-5, KMO)

Мо набояд гумон кунем, ки Худо қодир нест, ки бо Рӯҳ ва Писари худ ягонагӣ дошта бошад. Ваҳдати Худо ҳамеша ваҳдатро инъикос мекунад — ваҳдате, ки берун аз фаҳмиши инсон аст. Худо як аст, аммо комилан танҳо нест. Дар ин оятҳо мо мафҳуми ягонагии Худоро бо Исои Масеҳ равшан мебинем, ва дар бораи ин масъала ҳеҷ баҳсу мунозира нест.

Падари Осмонӣ, мо ба Ту барои нақшаи абадии наҷотат миннатдорем — ки Исоро ба ҷаҳон фиристодӣ, то барои гуноҳҳои мо бимирад. Мо медонем, ки Исо аз замони эҳё шуданаш зинда аст. Дар Ӯ мо бахшиши гуноҳҳоро ёфтем ва хоҳиши зиндагӣ кардан дар доираи иродаи Ту-ро имрӯз дорем, то моро роҳнамоӣ ва ҳидоят кунад.