Мавлуди Исо эълон шуд
- Хонишҳои имсолаи Мавлуди Масеҳ – Адвент
- Хониши Инҷили Луқо – Боби якум
- Мавлуди Исо эълон шуд
Дар моҳи шашуми ҳомиладории Элисобаъ, воқеаҳое рӯй медиҳанд, ки хеле тааҷҷубоваранд. Каломи Худо ин ҳодисаро бо ҳомиладории мӯъҷизавии Элисобаъ ва омадани духтари бокира пайванд медиҳад. Дар ҷомеаи яҳудӣ зани нозой ва ҳатто духтари бокира мавқеи муҳим надошт. Аммо маҳз чунин занонро Худо барои иҷрои нақшаи худ — яъне нақшаи наҷот — интихоб мекунад.
Луқо 1:26-30 – Эълони таваллуди Масеҳ
26 Ва дар моҳи шашум Ҷаброили фаришта аз ҷониди Худо ба Носира ном шаҳри Ҷалил фиристода шуд. 27 Назди бокирае ки номзади Юсуф ном марде аз хонадони Довуд буд; ва номи он бокира Марьям буд. 28 Ва фаришта назди вай даромада, гуфт: «Салом бар Ту, эй пурфайз! Худованд бо туст; ту дар миёни занон муборак ҳастӣ». 29 Аммо вай ӯро дида, аз суханонаш музтариб шуд ва дар дили худ гуфт, ки ин чӣ саломе бошад. 30 Ва фаришта ба вай гуфт: «Эй Марьям, натарс, зеро ки ту назди Худо файз ёфтаӣ;
Тафсили ин воқеа нишон медиҳад, ки рӯйдодҳо дар Галилея, на дар Ерусалим, сурат гирифтаанд. Аммо шахсе, ки Худо барои ин нақша истифода мебарад, аз насли подшоҳ Довуд аст.
Дар ин порча ду маротиба дар бораи бокира будани Марям таъкид карда мешавад. Ояти 34 ин маъниро боз ҳам равшантар мекунад, то хонанда дар бораи вазъияти Марям шубҳа накунад. Чун ҳар чизе, ки дар бораи ӯ гуфта шудааст, аз нигоҳи инсон номумкин менамояд ва тибқи қонуни табиат ғайриимкон аст. Ҳикояи бокира будани Марям, ҳомиладор шудани ӯ бе робитаи ҷинсӣ ва сӯҳбат бо фариштаи Худованд, дар дигар эътиқодҳо низ зикр ёфтааст.
Худованд Марямро барои иҷрои нақшаи наҷоти инсонҳо интихоб намуд — барои омадани Наҷотбахш ба замин. Пешгӯии пайғамбар Ишаъё дар ӯ амалӣ шуд (Ишаъё 7:14):
«Бинобар ин, Худованд Худаш ба шумо аломате хоҳад дод: инак, бокирае ҳомила хоҳад шуд ва Писаре хоҳад зоид, ва Ӯро Имонуил хоҳанд номид».
Имонуил маънояш “Худо бо мост”.
Дар ин воқеа ду нафар ҳастанд, ки пешгӯии мазкур дар онҳо ба амал меояд — Юсуф ва Марям, ки ҳарду аз авлоди подшоҳ Довуд буданд. Онҳо бо ҳам издивоҷ карданд, аммо то таваллуди кӯдак бо ҳам ҳамбистар нашуданд, чун фариштаи Худованд ба Юсуф дар бораи ин ҳолат хабар дода буд.
Фариштаи Ҷабраил назди Марям омада, ба ӯ салом дод ва гуфт, ки вай дар назди Худованд файз ёфтааст. Файз ба даст овардани чизест, ки инсон сазовори он нест. Марям як зани оддӣ буд, вале Худо ӯро барои ин таваллуди мӯъҷиза истифода бурд.
Дуо аз рӯи Каломи хондашуда: Чашмони маро боз кун, то ки аз Тавроти Ту корҳои аҷоибро бубинам (Забур 118:18)
Луқо 1:31–33 — Паёми фаришта
31 Ва инак, ҳомила шуда, Писаре ҳоҳӣ зоид, ва Ӯро Исо ҳоҳӣ номид; 32 Ва Ӯ бузург ҳоҳад буд ва Писари Ҳаққи Таоло номида ҳоҳад шуд; ва Худованд Худо тахти падараш Довудро ба Ӯ хоҳад дод; 33 Ва ӯ бар ҳонадони Яъқуб то абад салтанат хоҳад ронд, ва салтанати Ӯ интиҳо нахоҳад дошт».
Фаришта ба Марям дар бораи фарзандаш панҷ чизро ошкор мекунад. Ӯ ба Марям мегӯяд, ки писар таваллуд мекунад ва номи Ӯро Исо мегузорад. Тавре ки дар Матто 1:21 гуфта шудааст, маънои номи Исо — “Наҷотдиҳанда” аст, зеро Ӯ халқи худро аз гуноҳҳояшон наҷот медиҳад. Ин паём иҷроиши пешгӯии Ишаёи набӣ мебошад:
«Бинобар ин, Худованд Худаш ба шумо аломате хоҳад дод: инак, бокирае ҳомила хоҳад шуд ва Писаре хоҳад зоид, ва Ӯро Имонуил хоҳад номид» (Ишаъё 7:14).
Маънои номи Имонуил — «Худованд бо мост».
Дар Луқо 1:27 ва 34 зикр мешавад, ки Марям бокира буд. Дар ояти 31 се феъл — ҳомила мешавад, таваллуд мекунад ва ном мегузорад — ҳамаашон бо пешгӯии Ишаё мувофиқанд. Он чизе ки рӯй медиҳад, як чизи муқаррарӣ нест, балки мӯъҷизаест, ки нақшаи Худоро иҷро мекунад.
Дар ин порча, панҷ изҳороти муҳим дар бораи Исо оварда шудаанд:
1. Ӯ бузург хоҳад буд.
Ӯ бо ягон инсони дигар муқоиса намешавад — на дар рӯҳ, на дар шахсияти илоҳии худ. Ӯ ҳамзамон 100% инсон буд — дошт гӯшту устухон, эҳсосот ва таҷрибаҳо, ки мо низ дорем. Аммо бузургии Ӯ дар руҳоният буд: Ӯ бегуноҳ буд ва қудрате дошт, ки ба каси дигар дода нашуда буд. Ин қудрат танҳо аз Худо аст.
2. Ӯ Писари Ҳаққи Таоло номида мешавад.
Бо ин унвон Ӯ ҳатто аз пайғамбар Яҳёи Таъмиддиҳанда бузургтар аст. Ин ба пешгӯии 2 Подшоҳон 7 ишора мекунад, ки дар он Писари Худо аз насли Довуд Подшоҳи оянда номида мешавад. Ин изҳорот ба ояти навбатӣ мегузарад.
3. Ба Ӯ тахти падари худ Довуд дода мешавад.
Гарчанде Исо дар замони зиндагии заминиаш дар сари тахти Довуд нанишаст, ин унвон нишон медиҳад, ки Ӯ Подшоҳи ваъдашуда аст. Ӯро на танҳо Подшоҳи яҳудиён, балки Подшоҳи тамоми ҷаҳон мешиносанд. Малакути Ӯ як салтанати рӯҳониест, ки дар замини ҳазорсола ва дар қалбҳои имондорон ҳукмронӣ мекунад (Ваҳй 20:4–6).
4. Ӯ бар хонадони Яъқуб то абад ҳукмронӣ хоҳад кард.
Ҳукмронии Ӯ аз марзи Яҳудо ва Исроил фаротар меравад. Ӯ на танҳо дар қалби Исроил ҳукмронӣ мекунад, балки дар тамоми ҷаҳон, ки маркази рӯҳонии Библия мешавад.
5. Подшоҳии Ӯ ҳаргиз ба поён намерасад.
Малакути Ӯ ҷисмонӣ ва рӯҳонӣ аст ва иҷроиши пешгӯии Ишаъё 9:7 мебошад. Ӯ Подшоҳ ва Худованд аст — ҳамеша буд ва ҳамеша хоҳад монд.
Имрӯз мо медонем, ки Исо барои гуноҳҳои мо мурд ва зинда аст, то бо мо роҳ равад. Мо дигар як салтанати сиёсиро ҷустуҷӯ намекунем, зеро медонем, ки вақте Ӯ бори дигар меояд, ҳамаи ваъдаҳои худро пурра иҷро хоҳад кард. Ӯ ҳамеша бо мост ва дар мо зиндагӣ мекунад.
Худо аз қабл барои Исо нақшае дошт — ҳатто пеш аз таваллуд шуданаш.
Пас шумо дар бораи худ чӣ гуфта метавонед?
Оё омода ҳастед, ки иродаи Худоро дар ҳаёти худ қабул кунед ва онро иҷро намоед?
Оё омода ҳастед, ки ба Исо гӯш диҳед?
Худовандо, имрӯз бо ман роҳ рав ва маро пур кун, то иродаи илоҳии Туро бо касоне, ки имрӯз мулоқот мекунам, амалӣ созам.
Луқо 1:34–38 — Писари муқаддаси Худо
34 Марьям ба фаришта гуфт: «Ин чӣ гуна мешавад, дар сурате ки ман бокира ҳастам?» 35 Фаришта дар ҷавоби вай гуфт: «Рӯҳулқудс бар ту хоҳад омад, ва қуввати Ҳаққи Таоло бар ту соя ҳоҳад афканд; бинобар ин он мавлуди Муқаддас ҳам Писари Худо номида ҳоҳад шуд;
36 Инак, хеши ту, Элисобаъ, ки ӯро нозой меноманд, ӯ низ дар пирии худ писаре дар шикам дорад, ва ҳоло моҳи шашуми ӯст; 37 Зеро ки назди Худо ҳеҷ каломе бе оқибат намемонад». 38 Маръям гуфт: «Инак, канизи Худованд ҳастам; бигзор бо ман аз рӯи каломи ту бишавад». Ва фаришта аз пеши вай рафт.
Вақте Марям ба фариштаи Худованд савол дод: «Ин чӣ гуна мешавад?», саволи ӯ нишонаи беимонӣ набуд. Ӯ танҳо мехост фаҳмад, ки чӣ тавр ин воқеа ба амал хоҳад омад.
Таваллуди Исо Масеҳ аз таваллуди Яҳёи Таъмиддиҳанда бузургтар буд. Яҳё бо роҳи табиӣ — аз падару модар таваллуд шуд, аммо таваллуди Исо — мӯъҷиза буд. Марям, ки бокира буд ва ҳеҷ гоҳ шавҳар надошта буд, бо каломи Худо ҳомила гашт ва Писаре таваллуд кард.
Дар ояти 34 Марям мегӯяд: «Ман мардеро нашинохтаам», яъне ман бокира ҳастам. Фаришта ба ӯ мужда медиҳад, ки таваллуди фарзандаш мӯъҷизавӣ ва муқаддас хоҳад буд. Ин воқеа бо омадани Рӯҳи Худо ва қудрати Ҳаққи Таоло ба амал хоҳад омад.
Аҳамият диҳед, ки кӯдаке, ки таваллуд мешавад, «муқаддас» ва Писари Худо номида мешавад. Ин таваллуд — кори аҷиби Худо аст. Дар ин амал ягон чизе нопок, ҷисмонӣ ва ё ғайримуқаддас нест.
Мо аз ин порча маънои «Писари Худо» будани Исоро мефаҳмем. Ӯ Писари руҳонӣ, муқаддас ва мӯъҷизавӣ аст. Унвони «Писари Худо» — нишонаи робитаи ҷисмонӣ нест, балки таъкиди рисолат ва ҳувияти илоҳии Ӯ мебошад.
Ин оят барои фаҳмондани ҳақиқати «Писари Худо» будани Исо — калидӣ аст. Он ҷавобест ба онҳое, ки бо ин унвон душворӣ мекашанд. Ҳатто баъзе динҳои дигар ба таваллуди Исо аз бокира бовар доранд. Ӯ дар муқаддасият ва бо иродаи Худо ба дунё омадааст. Ин нишон медиҳад, ки Исо — Наҷотдиҳандаи аз ҷониби Худо фиристодашуда аст.
Худовандо, ба ман имконият деҳ, ки ин ҳақиқати аҷиби таваллуди муқаддаси Писари Туро ба дигарон нақл кунам. Бигзор Ту бо воситаи ман Исои ягонаи Худро — ки Наҷотдиҳандаи тамоми башар аст — ба ҳама шинос намоӣ.
Ҷавоби Марям намунаи ҳақиқии итоат ба Худо аст. Ӯ гуфт:
«Инак, бандаи Худованд ҳастам; бигзор мувофиқи каломи Ту шавад.»
Мо низ бояд бо ҳамин дили итоат ва фурӯтанӣ ба даъвати Худо ҷавоб диҳем.
Луқо 1:39–45 — Марям ба Элизабет ташриф меорад
39 Дар он рӯзҳо Марьям роҳсипор шуда, бо шитоб ба шаҳре рафт, ки дар кӯҳистони Яҳудо воқеъ аст, 40 Ва ба ҳонаи Закарьё даромада, ба Элисобаъ салом гуфт. 41 Ва чун Элисобаъ саломи Марьямро шунид, бача дар шикамаш ба ҷунбиш омад; ва Элисобаъ аз Рӯҳулқудс пур шуд, 42 Ва бо овози баланд хитоб намуда, гуфт: «Ту дар миёни занон муборак ҳастӣ, ва муборак аст самараи шиками ту! 43 Ва ин ба ман аз куҷост, ки модари Худованди ман назди ман омадааст? 44 Зеро ки чун садои саломи ту ба гӯшам расид, бача аз шодӣ дар шикамам ба ҷунбиш омад; 45 Ва хушо вай, ки имон овардааст, ки он чи аз ҷониби Худованд ба вай гуфта шудааст, ба амал хоҳад омад».
Ду зане, ки айни замон кори аҷиби Худоро дар ҳаёти худ таҷриба мекунанд, бо ҳам во мехӯранд. Элизобаъ худро ҷудо намуд, то аз саволҳо ва нигоҳи мардум канора гирад. Марям низ, гарчанде зери фишори иҷтимоӣ ва шубҳаҳои дигарон қарор дорад, тарс намекунад. Ӯ назди Элизобаъ меравад, то рӯшанбинӣ ва рӯҳбаландӣ пайдо кунад.
Ба кӣ шумо метавонед бовар кунед? Оё шумо чунин шахсе ҳастед, ки дигарон метавонанд ба назди шумо оянд ва бо корҳои Худо, ки дар ҳаёташон мегузарад, бо шумо мубодила кунанд?
Дар матн гуфта мешавад, ки Марям «ба кӯҳистони Яҳудо» меравад — ҷойе, ки дар гузашта модари Самуил низ он ҷо зиндагӣ мекард. Ин ишораест ба он ки мисли модари Самуил, ки фарзандашро барои иҷрои даъвати Худо бахшид (1 Подшоҳон 1:5), Марям ва Элизобаъ низ заноне хоҳанд буд, ки ба садои Худованд гӯш медиҳанд ва баракат мебинанд. Онҳо қисми муҳими нақшаи Худованд мебошанд, зеро писароне хоҳанд зоид, ки каломи ҳаётро ба мардум мерасонанд.
Вохӯрии Марям ва Элизобаъ нишондиҳандаи имони ҳар дуи онҳост. Марям, ки тифли муқаддасро дар шиками худ дорад, баракат ёфтааст, ва Элизобаъ, ки фарзанди худаш ба омадани Ӯ вокуниш нишон медиҳад, ба омодагӣ барои коре бузург ишора мекунад.
Ин мулоқот эълони оғози иҷрои нақшаи бузурги Худованд аст, ки тавассути ҳарду зан ба амал хоҳад омад. Онҳо ба иродаи Худо муқобил намераванд, балки ба он ризо мебошанд.
Лақаби «модари Худованд» номест, ки калисо ба Марям додааст. Бо гузашти вақт, дар равияҳои православӣ ба Марям ҳамчун шахсияти барои дуо муроҷиатшаванда нигоҳ мекунанд. Аммо агар ба навиштаҳои муқаддас назар андозем, мебинем, ки Марям ба таври фурӯтанона иродаи Худоро қабул кард ва дар иҷрои нақшаи Ӯ иштирок намуд. Ӯ болотар аз Худо нест, балки бандаи Ӯст — мисли мо.